Dat draaiknopje in je koelkast meet geen temperatuur
Je kent het vast: je draait aan het knopje in de koelkast en denkt dat je ‘m op precies 4 graden zet. Klinkt logisch, maar zo werkt het niet. Die cijfertjes (meestal 1 t/m 5 of 7) geven geen graden aan; ze bepalen hoe fanatiek de koelmotor aan de slag gaat. Zet je ‘m te hoog, dan koelt ‘ie onnodig hard, krijg je ijsafzetting en schiet je stroomverbruik omhoog. Met de energietarieven die in 2025 weer pittig zijn, kan slim afstellen je zomaar tientallen euro’s per jaar opleveren.
Zo werkt het écht (en waarom het vaak misloopt)
Het knopje stuurt een simpele thermostaat aan: hoger betekent feller koelen, niet een vaste temperatuur. Oudere koelkasten helpen niet met duidelijke labels, waardoor veel mensen denken dat stand 4 gelijkstaat aan 4 graden. Nieuwe modellen met een digitaal display laten wél de echte temperatuur zien, maar er staan nog steeds miljoenen analoge koelkasten in Nederlandse keukens. Adviezen van onder andere Milieu Centraal laten zien dat te koud instellen je jaarlijks 50 tot 100 euro kan kosten. Coolblue schat dat een gemiddelde koelkast 150 tot 300 kWh per jaar verbruikt en dat een verkeerde instelling dit verbruik met zo’n 20% kan opjagen.
Wat is ideaal? Richt je op 4 graden
Voor voedselveiligheid en zuinig koelen is rond de 4 °C het beste. Kouder is bijna nooit nodig en warmer vergroot de kans op bederf. Omdat de knop niet in graden werkt, moet je slim meten. Koop een goedkope koelkastthermometer (paar euro, bijvoorbeeld bij Blokker) en leg die in het midden van de koelkast, niet tegen de achterwand of in de deur. Check na 24 uur: is het warmer dan 4 à 5 graden, draai dan één klikje hoger. Vriezen je slabladeren half stuk of zie je ijsvorming? Dan één standje lager.
Pas aan op seizoen en omgeving
De temperatuur in je keuken beïnvloedt hoe hard je koelkast moet werken. In de winter is het binnen vaak koeler en kan de knop omlaag (bijvoorbeeld 2–3) om overkoeling te voorkomen. In warme zomerweken mag ‘ie wat hoger (rond 4–5), zodat je rond 4 graden blijft. Zulke seizoensaanpassingen leveren al snel 10 tot 15% besparing op, blijkt uit besparingsadviezen. Let ook op je gebruik: de deur vaak open laten of warme pannen direct in de koelkast zetten dwingt de compressor tot extra werk.
Deze dure missers kun je voorkomen
Maximaal is niet beter: op standje turbo krijg je bevroren groente, ijs op de achterwand en een energiemeter die huilt. Laat bovendien genoeg ruimte achter de koelkast zodat de warmte weg kan; duw ‘m niet strak tegen de muur. Zet ‘m waterpas en check de deurrubbers op kieren. Kleine aandachtspunten met een grote impact op verbruik en levensduur.
Slimme trucs om minder stroom te trekken
Begin bij de basis: ontdooi op tijd als je geen no‑frost hebt, stofzuig af en toe de condensor achterop en houd de deur zo kort mogelijk open. Een redelijk volle koelkast werkt efficiënter omdat koude massa de temperatuur stabiel houdt; staat ‘ie vaak half leeg, zet er een kan water in. Ga je vervangen, kijk dan naar een zuinig model met een topenergielabel; over de levensduur bespaar je zo honderden kilowatturen. Met prijzen rond 0,40 euro per kWh in 2025 tikt dat lekker aan. Check ook of er regelingen of kortingen zijn voor energiezuinige apparaten; soms kun je via overheid of leverancier voordelig overstappen.
Waarom dit juist nu telt
Een koelkast draait 24/7 en neemt in veel huishoudens 10 tot 15% van het totale stroomverbruik voor zijn rekening. Met hogere tarieven en strakke klimaatdoelen valt hier dus makkelijk winst te pakken. Door het knopje goed te zetten, de temperatuur met een thermometer te checken en per seizoen wat bij te sturen, bespaar je geld, verlaag je je CO₂‑voetafdruk en blijven je boodschappen langer goed. Kleine tweak, groot effect — en hij verdient zich razendsnel terug. Wanneer heb jij ‘m voor het laatst gecheckt?
