Op de afbeelding zie je een klein ding van hout of metaal dat lijkt op een schijfje met een scherpe punt. Soms zit er een koordje omheen gewikkeld, of ligt het op de stoep bij een kindervoet. Geen schermen, geen batterijen—gewoon puur buitenspeelgoed. Je vraagt je vast af: waar speelden kinderen hier vroeger mee?
Je zou misschien denken aan een simpele dobbelsteen of een decoratief prulding, maar dit kleine object was ooit het stralende middelpunt van straatspelletjes, behendigheid en fanatieke wedstrijdjes. Kun jij raden wat het is?
Het antwoord: de tol!
Wat je ziet, is tollen: een oud, geliefd spel waarbij een tol—een draaiend speeltje met een punt—zo lang mogelijk moet blijven rondgaan.
Je kon zo’n tol op meerdere manieren aan de gang krijgen. Soms rolde je er een touwtje strak omheen en slingerde je hem met een vloeiende beweging naar de grond, zodat hij al draaiend wegschoot. In andere varianten gaf je hem steeds een tikje met een zweepje of stokje om hem in beweging te houden.
Eeuwenlang was tollen superpopulair in Nederland, vooral op pleinen en in smalle steegjes. Het vroeg om techniek, goede timing en soms zelfs wat tactiek als je met meerdere kinderen tegelijk speelde.
Tegenwoordig zie je het nog maar zelden, maar het spel blijft een nostalgisch icoon van een tijd waarin buitenspelen echt buitenspelen was. Herkende jij deze eenvoudige maar briljante klassieker meteen? 🧒🪁✨
