Op het eerste gezicht lijkt het gewoon een versleten stukje stof. Misschien zie je wat letters, cijfers en eenvoudige patronen die met kruissteek zijn geborduurd. De kleuren zijn soms wat verzadigd, en het geheel hangt vaak ingelijst aan de muur. Je vraagt je af: is dit kunst? Is het gewoon handwerk? Of een herinnering aan vroeger?
Misschien dacht je dat het een simpel oefenstukje was voor het naaien of gewoon een decoratief object zonder veel diepgang. Maar dit bescheiden stukje stof vertelt eigenlijk een veel groter verhaal…
Het antwoord: Een merklap!
Een merklap was destijds een oefenstof waarop jonge meisjes leerden borduren. Ze begonnen met hun eerste steken, oefenden het alfabet, getallen, en vaak ook sierlijke letters, randjes en kleine afbeeldingen zoals vogels, harten of bloemen. De naam “merklap” komt van “merken” – het was bedoeld om te leren hoe je kleren kon ‘merken’ met initialen of symbolen.
In de 18e en 19e eeuw was het maken van een merklap een belangrijk deel van de opvoeding, vooral voor jonge meisjes uit de midden- en hogere klasse. Het toonde hun vaardigheden, geduld en netheid. Sommige merklappen bevatten zelfs jaartallen of de naam van de maakster – een soort handtekening uit vroegere tijden.
Tegenwoordig zijn merklappen waardevolle historische objecten en een prachtig stukje nostalgie dat ons iets vertelt over de rol van vrouwen, vakmanschap en onderwijs in het verleden. Dus dat “oude ding” aan de muur? Dat is eigenlijk een klein museumstuk op zichzelf. 🪡📜
