Rondkomen met een uitkering
Nico leeft al meer dan tien jaar van een uitkering. Elke maand moet hij verantwoording afleggen, alsof leven van een uitkering een luxe aangelegenheid is. In werkelijkheid is het een voortdurende strijd om niet te verdrinken in financiële problemen. Zijn uitkering alleen is niet voldoende.
Hij is gedwongen om zijn inkomen aan te vullen met zwart werk. Geen grote sommen, geen luxueus bestaan—gewoon de huur kunnen betalen en zijn kinderen te eten kunnen geven. De rekeningen houden namelijk geen rekening met de bureaucratische rompslomp van de overheid.
Zwart werk als noodzaak
“Als de uitkeringen iets omhoog gingen, zou ik deze rompslomp niet hoeven te doen,” vertelt Nico. Voor hem is zwart werken geen immorele keuze, maar een kwestie van overleven. En hij is niet alleen—duizenden zitten in hetzelfde schuitje.
De uitkering is simpelweg te laag om van rond te komen, en te hoog om in aanmerking te komen voor verdere bijstand. Deze situatie dwingt veel mensen in Nederland om regels te overtreden, niet uit vrije wil, maar uit noodzaak.
Werken is niet lonend
Als Nico fulltime zou werken, zou hij uiteindelijk minder overhouden. Zijn toeslagen verdwijnen, kinderopvang wordt onbetaalbaar, en zijn woonlasten stijgen. Financieel gezien is het gunstiger om een combinatie van uitkeringen, toeslagen en zwart werk te hebben dan een regulier salaris.
Het is absurd dat een systeem is opgetuigd waarin armoede meer oplevert en werk wordt bestraft. En dan vragen we ons in gemoede af waarom mensen afhaken. De cijfers liegen niet: steeds meer mensen met een baan leven in armoede, terwijl structurele armoede blijft voortbestaan.
Wantrouwen en straffen
In plaats van hulp te bieden, kiest de overheid voor controle. Mensen zoals Nico worden gezien als profiteurs, niet als slachtoffers van beleidsfouten. Elke stap wordt onder de loep genomen, en elk extra verdiend beetje moet verantwoord worden tot op de laatste cent.
Dit systeem straft ondernemingszin en overlevingsdrang. Er ontbreekt menselijkheid en besef van de werkelijkheid. We verwachten dat mensen in armoede regels volgen die zijn bedacht door en voor mensen die geen idee hebben hoe het is om elke dag met een lege koelkast te leven.
Geen schuld, maar resultaat
Nico is niet een uitzondering of een misdadiger. Hij is het resultaat van falend beleid, van een staat die armoede structureel accepteert en moreel veroordeelt. Zolang werken niet loont en uitkeringen ontoereikend zijn, zullen mensen zoals hij naar andere oplossingen zoeken—en deze vinden.
In deze context is zwart werken geen misdaad, maar een reactie. Een noodzakelijke handeling binnen een onrechtvaardig systeem. De echte vraag is niet of Nico in de fout zit, maar waarom hij überhaupt in deze situatie terechtkomt.
Hoe zou jij reageren?
De makkelijke reactie is veroordelen. De eerlijke vraag is: wat zou jij doen? Als jij in Nico’s schoenen stond—met kinderen, rekeningen en geen perspectief—zou jij je strikt aan de regels houden? Of zou je kiezen voor wat nodig is om te overleven?
Zolang we die vraag niet durven stellen, verandert er niets. De oplossing ligt niet in strengere handhaving, maar in een rechtvaardiger beleid. Menselijk beleid. Tot die tijd blijft Nico doen wat hij moet doen: overleven. Omdat het systeem hem geen alternatief biedt.
