Terwijl auto’s op benzine en diesel beetje bij beetje uit Amsterdam verdwijnen vanwege klimaat, gezondheid en stikstof, is er een opvallend contrast: elke week komt zo’n 900.000 kilo Italiaans huishoudafval hierheen om in de oven te belanden in de hoofdstad. Een oud politiek debat blijkt vandaag de dag nog steeds pijnlijk actueel.
Vuilnis per trein vanuit Rome
Het grootste deel van de stroom komt uit Rome, een stad die al jaren worstelt met haar afval. Omdat lokale oplossingen tekortschieten, gaat het huisvuil met een goederentrein dwars door Europa naar Amsterdam om daar te worden verbrand. Juridisch mag het, maar maatschappelijk en ecologisch schuurt het.
Een Kamerlid noemde het destijds treffend een “Romeinse rookpluim boven Amsterdam”. Dat beeld is jaren later nog steeds raak.
Politiek ongemak blijft
Ook binnen de Tweede Kamer der Staten-Generaal klonk en klinkt kritiek. De hamvraag is:
hoe leg je uit dat Nederland afval invoert om te verbranden, terwijl je burgers en bedrijven steeds verder aan banden legt?
Auto’s op fossiele brandstof zijn in de stad niet meer welkom
Luchtvaart en landbouw liggen zwaar onder vuur
Ondertussen draaien de afvalovens nog altijd op volle toeren
Critici vinden dat dit het klimaatbeleid minder geloofwaardig maakt.
Op papier circulair, in de praktijk toch verbranden
Het officiële beleid is duidelijk: Nederland wil naar een circulaire economie — 50% in 2030, volledig in 2050. Verbranding zou moeten afnemen. Maar de werkelijkheid laat iets anders zien. Omdat Nederland meer verbrandingscapaciteit heeft dan eigen afval, wordt de overcapaciteit gevuld met buitenlands vuilnis.
De gedachte daarachter: die overcapaciteit wordt aangevuld met afval uit het buitenland.
Klimaatwinst of juist klimaatschade?
Voorstanders zeggen dat afvalverbranding energie oplevert. Tegenstanders leggen juist de nadruk op:
extra CO₂-uitstoot door al dat transport
grondstoffen verdwijnen in de oven die je ook had kunnen hergebruiken
een prikkel om installaties open te houden in plaats van ze af te bouwen
Daarbij komt de symboliek: treinen vol vuilnis mogen de stad binnen, terwijl de auto van de forens buiten moet blijven.
Het importeren en verbranden van Italiaans afval in Amsterdam laat zien hoe tegenstrijdig milieubeleid kan uitpakken. Wat juridisch toegestaan en technisch haalbaar is, botst steeds vaker met wat maatschappelijk nog uit te leggen is.
Zolang de verbrandingsovens leunen op afval uit het buitenland, blijft er een vraag in de lucht hangen:
wie draait op voor de kosten van de groene stad — en wie profiteert ervan?
