De wolf is terug — en het debat ook
Na jaren afwezigheid laat de wolf zich weer zien in Nederland, en dat merk je aan de verhitte discussies. Boeren maken zich zorgen om hun schapen en kalveren, natuurliefhebbers willen het dier beschermen en politici zoeken naar snelle maatregelen. Een voorstel dat vaak opduikt: wolven afschieten om schade te beperken. Klinkt logisch, maar onderzoek vertelt een ander verhaal: schieten lost het probleem niet op en kan het juist verergeren.
Waarom afschieten averechts uitpakt
Wolven leven in roedels met een duidelijke rangorde. Het ervaren, dominante koppel stuurt de jacht aan en houdt de groep stabiel. Als zo’n sleuteldier wordt gedood, valt die structuur uiteen. Jonge, onervaren wolven verliezen hun begeleiding en gaan voor de makkelijkste prooi die ze kunnen vinden — vaak schapen, in plaats van herten of zwijnen.
Onderzoekers zien bovendien dat jacht roedels uit elkaar kan trekken. Kleine clubjes of lone wolven zijn minder goed in het vangen van wild en stappen sneller over op vee. En er is nog iets: schieten kan de voortplanting juist stimuleren. Als oudere dieren verdwijnen, gaan jongere wolven eerder en vaker paren. Gevolg: meer wolven in plaats van minder. Studies, onder andere in Biological Conservation, koppelen afschot zelfs aan meer aanvallen op vee; in sommige gebieden stegen de incidenten met rond de 25 procent nadat er op wolven werd gejaagd.
Wat we van de buren kunnen leren
In landen waar wolven al langer rondlopen, ligt de nadruk inmiddels op voorkomen in plaats van bestrijden. Duitsland en Frankrijk werken al jaren met wolfwerende afrastering en kuddebewakingshonden. Die combinatie verkleint het risico op schade flink en geldt daar als basisbescherming in wolvengebieden.
Ook België is een goed voorbeeld. Het Wolf Fencing Team Belgium hielp al bij het plaatsen van ruim 150 beschermende hekken. Waar die afrastering netjes is aangelegd en onderhouden, zijn incidenten met vee zeldzaam. De boodschap is duidelijk: preventie werkt beter dan de trekker overhalen.
Vier maatregelen die wél resultaat opleveren
Wolfwerende hekken: Een degelijk elektrisch hek van minimaal 1,20 meter, met meerdere draden op de juiste hoogtes, vormt voor wolven een duidelijke barrière. In Duitse gebieden met wolven is dit de standaard, en cijfers laten zien dat dit serieuze schade voorkomt — mits het hek strak staat en voldoende spanning heeft.
Kuddebewakingshonden: Rassen zoals de Pyrenese Berghond leven bij de kudde, slapen ertussen en schrikken wolven af. In landen als Frankrijk en Italië doen ze dit werk al generaties lang. Goed opgeleide honden verminderen het risico aanzienlijk, vooral in combinatie met goede afrastering.
Snel kadavers weghalen: Laat je een dood dier liggen, dan trek je roofdieren aan. Door karkassen meteen te verwijderen, voorkom je dat wolven vee leren zien als makkelijke maaltijd en dus als aantrekkelijke voedselbron.
Licht en geluid: Felle knipperlichten of tijdelijke geluidsprikkels kunnen wolven op afstand houden, bijvoorbeeld rond nachtverblijven. Wissel de prikkels af en combineer ze met hekken, zodat gewenning wordt voorkomen.
Waarom de roep om afschot toch blijft
Dat de roep om schieten blijft terugkomen, heeft veel te maken met begrijpelijke frustratie. Als je dieren verliest, wil je een directe oplossing. Politiek gezien klinkt afschot bovendien eenvoudig en daadkrachtig. Maar de feiten zijn hard: het werkt meestal averechts en vergroot de problemen op de lange termijn. Ook wordt de angst voor wolven vaak overschat. Wolven vermijden mensen doorgaans, en aanvallen op mensen zijn in Europa extreem zeldzaam. Conflicten ontstaan vooral als we niet voorbereid zijn op hun aanwezigheid.
Conclusie: kies voor preventie, niet voor kogels
Afschieten lijkt een snelle oplossing, maar het werkt niet en kan de schade zelfs vergroten. Slimme preventie — degelijke afrastering, bewakingshonden, snel carcassen verwijderen en waar nodig licht- en geluidsafschrikking — levert aantoonbaar betere resultaten op. Nederland kan veel leren van Duitsland, Frankrijk en België, waar deze aanpak al jaren werkt. Zie de wolf niet als onvermijdelijke bedreiging, maar als een dier waarmee je prima kunt samenleven als je je bedrijf goed beveiligt. Zo blijven je dieren veilig en blijft de natuur in balans.
